Ο μεν Οδυσσεύς μετά 100 επιλέκτων εκ του όλου εκείνου στρατού εκλείσθησαν εις το εκεί ξενοδοχείον της Γραβιάς, πλινθόκτιστον όν, οι δε λοιποί καταλαβόντες τας έξω αυτού οχυράς θέσεις υπεσχέθησαν να βοηθήσωσι τους εν τω ξενοδοχείω, πολεμούντες και αυτοί τους Τούρκους· αλλ’ ούτοι πάλιν άμα εφορμησάντων των Τούρκων κατ’ αυτών, ετράπησαν εις φυγήν, ώστε οι εν τω ξενοδοχείω 100 έμειναν μόνοι, και αυτοί υπέστησαν δι’ όλης της ημέρας άπασαν απάντων των Τούρκων την ορμήν […]. Ούτως δε οι μεν Έλληνες διεσπορπίσθησαν, οι δε πασάδες εβάδισαν προς την Λεβαδίαν.

Πηγή: Μιχαήλ Οικονόμου, Ιστορικά της Ελληνικής Παλιγγενεσίας ή ο ιερός των Ελλήνων αγών, Εν Αθήναις, Εκ του τυπογραφείου Θ. Παπαλεξανδρή, 1873, σ. 180-181.

Αγαθή τύχη ο Οδυσσεύς Ανδρούτσος μετά καιρού εγένετο εν τω πανδοχείω της Γραβιάς κατά την 3 μαΐου, παρ’ εαυτώ έχων τον Χρήστον Κοσμάν, ή Κασμάν, Σουλιώτην, και τον Σπυρίδωνα Κατσικογιάννην μετά εκατόν πεντήκοντα στρατιωτών, ενθουσιώντων υπέρ του αγώνος. Αναμφιβόλως την έλευσιν τούτου ακούσας ο Ομέρ Βρυώνης, εχάρη υπολαβών τετελεσμένην την πρόσκλησιν αυτού, και ευχερεστέραν καθισταμένην την τε ησυχίαν της Ανατολικής Ελλάδος και την επιδρομήν κατά της Πελοποννήσου· αλλ’ απ’ εναντίας ο Οδυσσεύς επεμελήθη περί της εμψυχώσεως του τόπου, λίαν καταβεβλημένου εκ της καταστροφής του Διάκου, και τους οπλαρχηγούς άπαντας προσεκάλεσεν εις Γραβιάν, όπως συνασπισθή κατά του εχθρού ισχυρώτερον. Όλων τότε των επαρχιών οι πρόκριτοι, και μάλιστα οι κόνσολοι της Λεβαδείας, έδραμον πανταχόθεν προς αυτόν· προλαβούσα όμως εκώλυσε τούτους της Γραβιάς η μάχη.

Πηγή: Ιωάννης Φιλήμων, Δοκίμιον ιστορικόν περί της ελληνικής Επαναστάσεως, τ. Γ΄, Αθήναι, Τύποις Π. Σούτσα και Α. Κτενά, 1860, σ. 198-199.

Οι Οθωμανοί είχον αποσυρθή εις Λαμίαν και έμειναν εκεί περί τας 15 ημέρας, και ακολούθως διά της Χαλκομάτας εξεστράτευσαν διά να εισβάλωσιν εις τα Σάλωνα. Την 8ην δε Μαΐου προ μεσημβρίας ενεφανίσθησαν απέναντι του χανίου της Γραβιάς, και ιδόντες τα επί βράχων οχυρώματα των Ελλήνων, επετέθησαν κατ’ αυτών.

Πηγή: Λάμπρος Κουτσονίκας, Γενική ιστορία της Ελληνικής Επαναστάσεως, τ. Β΄, Εν Αθήναις, Τύποις του «Ευαγγελισμού» Δ. Καρακατζάνη, 1863-1864, σ. 53.

Εις δε την Ανατολικήν Ελλάδα μετά τον θάνατον του Κ. Διάκου, επέρασεν εκεί ο Κ. Οδυσσεύς με ογδοήκοντα περίπου στρατιώτας, διά να οδηγήση τα στρατεύματα της Λεβαδείας. Περί δε τας αρχάς Μαΐου ευρέθη εις το Χάνι της Γραβιάς με τους 80, όπου έφθασεν έν σώμα εχθρικόν περίπου δύω χιλιάδων, οδηγούμενον από τον Ομέρ Πασάν Βριώνην, οίτινες περιεκύκλωσαν το χάνι και άσχησαν από πρωΐας τον πόλεμον μέχρι του εσπέρας• ώρμησαν πολλάκις οι εχθροί να εισπηδήσωσιν εις το χάνι, πλήν δεν εδυνήθησαν, επειδή πανταχόθεν οι ολίγοι Έλληνες παρεφύλλατοον τα κινήματα των εχθρών και αντέκρουον ισχυρώς…Εφονεύθησαν εις εκείνον τον πόλεμον υπέρ τους 150 των εχθρών, εκ δε των Ελλήνων τρεις.

Πηγή: Παλαιών Πατρών Γερμανός, Υπομνήματα περί της επαναστάσεως της Ελλάδος. Από το 1820 μέχρι του 1823, Καλλίνικος Καστόρχης (επιμ.), Εν Αθήναις, Εκ της τυπογραφίας Πέτρου Μαντζαράκη, 1837, σ. 37-38.

Ο θάνατος του Διάκου και αρχιερέως Ησαΐα επλάτυναν τα στενά των Θερμοπυλών και Χαλκομάτας διά τους Τούρκους• διότι και άλλοι οπλαρχηγοί, αναχωρήσαντες εκείθεν, απήλθον εις τα Σάλωνα, όπου έμελλον να συσκεφθώσι το πρακτέον. Ο μεν Βρυόνης λοιπόν εκυρίευσε την Μπουδουνίτζαν (Οπουντίους), την Λιβαδίαν και τας Θήβας, και επομένως εκινήθη διά τα Σάλωνα• οι δε Έλληνες, συμβούλιον ποιήσαντες, απεφάσισαν να εμποδίσωσι την πρόοδόν του εις το χάνι της Γραβιάς, όπου εισήλθεν ο Οδυσσεεύς και ο Ιωάννης Γκούρας με εκατόν δεκαεπτά Έλληνας.

Πηγή: Χριστόφορος Περραιβός, Απομνημονεύματα πολεμικά διαφόρων μαχών συγκροτηθεισών μεταξύ Ελλήνων και Οθωμανών κατά τε το Σούλιον και Ανατολικήν Ελλάδα από του 1820 μέχρι του 1829 έτους, τ. Α΄, Εν Αθήναις, Εκ της Τυπογραφίας Ανδρέου Κορομηλά, 1836, σ. 59-62.

Οι δε οπλαρχγηγοί, Πανουργίας και Δυοβουνιώτης, συνήλθαν μετά των στρατευμάτων αυτών εις το ξενοδοχείον της Γραβιάς…Την δε 8 περί την δ΄ ώραν μετά την ανατολή του ηλίου, εφάνησαν ο Μεχμέτης και ο Βρυώνης οδεύοντες μετά οκτακισχιλίων προς το ξενοδοχείον… Οι Τούρκοι συνηνώθησαν τότε και ώρμησαν πανστρατιά επί το ξενοδοχείον μαινόμενοι διά τον φόνον του αγίου ανδρός. Ως αν ήθελαν δε ν’ αρπάσωσιν όλους τους εγκλείστους, ωθούν τα τοιχία διά των χειρών και των ώμων και τα ετρύπων και διά των μαχαιρών. Άφοβοι οι εντός ετουφέκιζαν ακαταπαύστως πανταχόθεν επί τον σωρόν και εφόνευαν πολλούς, ώστε οι Τούρκοι ιδόντες την φθοράν των απεσύρθησαν.

Πηγή: Σπυρίδων Τρικούπης, Ιστορία της Ελληνικής Επαναστάσεως. Έκδοσις δευτέρα επιθεωρηθείσα και διορθωθείσα, τ. Α΄, Εν Λονδίνω, Εκ της εν τη αυλή του Ερυθρού Λέοντος τυπογραφίας Ταϋλόρου και Φραγκίσμου, αωξ΄-αωξβ΄ [1860-1862], σ. 230-232.