Ενώ οι άνωθεν καταγίνοντο εις αυτά ημέραν παρ’ ήμεραν, ο Ιμραΐμης έπεμψεν έν σώμα και έκαμεν την απόβασιν του εις Κορώνην και Μοθώνην. Διέταξεν η κυβέρνησις αμέσως να εκστρατεύσει ο Χ΄΄Χρίστος και οι λοιποί οπλαρχηγοί, και να διευθύνθουν εις Αρκαδίαν.

Πηγή: Ν. Κασομούλης, Στρατιωτικά ενθυμήματα της Επαναστάσεως των Ελλήνων (1821-1833). Προτάσσεται ιστορία του Αρματωλισμού, Γιάννης Βλαχογιάννης (εισ.-σημ.), τ. Β΄, Αθήναι, Χορηγία Παγκείου Επιτροπής, 1939, σ. 16.

Ο Ιμπραχίμ Πασσάς εκπλεύσας εκ Κρήτης έφθασε την 10-12 Φεβρουαρίου του 1825 έτους εις τα Μεθοκώρωνα μετά του ημίσεως στρατού και επιστρέψας πάλιν ο στόλος εις Σούδαν παρέλαβε και τους λοιπούς και εστρατοπέδευσαν εις την πεδιάδα της Μεθώνης, σκοπεύων να μεταβή και αποκλείση το Νεόκαστρον. Σελ. 242

Πηγή: Λάμπρος Κουτσονίκας, Γενική ιστορία της Ελληνικής Επαναστάσεως, τ. Β΄, Εν Αθήναις, Τύποις του «Ευαγγελισμού» Δ. Καρακατζάνη, 1863-1864, σ. 242.

Ο Αρχηγός της Αιγυπτίου στρατιάς Ιβραήμ Πασσάς, αρξάμενος της εκστρατείας, επεχείρησεν ακωλύτως κατά τον μήνα Φεβρουάριον 1825 την κατά τα Μεσσηνιακά φρούρια της Πελοποννήσου απόβασίν του. Η Ελληνική Κυβέρνησις…ηδύνατο κατά την πρώτην ταύτην απόβασίν του, ασθενή έτι όντα, να τον βλάψη καιρίως και να ματαιώση εν τω άμα τους ολεθρίους σκοπούς του.

Πηγή: Αρτέμιος Ν. Μίχος, Απομνημονεύματα της δευτέρας πολιορκίας του Μεσολογγίου (1825-1826) καί τινες άλλαι σημειώσεις εις την ιστορίαν του μεγάλου Αγώνος αναγόμεναι, Σ. Π. Αραβαντινός (επιμ.), Εν Αθήναις, Εκ του τυπογραφείου της Ενώσεως, 1883, σ. 9-10.

Εν ώ δε ταύτα συνέβαιναν, οι εν Κρανιδίω ετοιμασθέντες ν΄αφήσωσι την εσχατίαν εκείνην της Πελοποννήσου και επανέλθωσιν εις Αργολίδα, εκήρυξαν έδραν της νέας κυβερνήσεως το Ναύπλιον, και εμβάντες εις δύο υπό τον Μιαούλην πλοία κατέπλευσαν εις τους αντίκρυ του Ναυπλίου Μύλους την 6 μαρτίου, διεσκόρπησαν κανονιοβολούντες τους εκεί, και την επαύριον διέταξαν τον φρούραρχον Ναυπλίου Πάνον, υιόν του Κολοκοτρώνη, να ετοιμάση τα αναγκαία καταλύματά των.

Πηγή: Σπυρίδων Τρικούπης, Ιστορία της Ελληνικής Επαναστάσεως. Έκδοσις δευτέρα επιθεωρηθείσα και διορθωθείσα, τ. Γ΄, Εν Λονδίνω, Εκ της εν τη αυλή του Ερυθρού Λέοντος τυπογραφίας Ταϋλόρου και Φραγκίσμου, αωξ΄-αωξβ΄ [1860-1862], σ. 107.

Η φλοξ της επαναστάσεως ηνήφθη από την εποχήν της 20 Φεβρουαρίου εις την Βλαχίαν και Μπογδανίαν παρά του Αλ. Υψηλάντου, ότι κατά συνέπειαν αυτής εσπινθηροβόλει και εις την Πελοπόννησον, ως και ηνήφθη κατά την 20 Μαρτίου εις τα Καλάβρυτα, εις τας Π. Πάτρας, κατά δε την 23 Μαρτίου εις τας Καλάμας και εις άπασαν την Πελοπόννησον.

Πηγή: Αμβρόσιος Φραντζής, Επιτομή της ιστορίας της αναγεννηθείσης Ελλάδος, αρχομένη από του 1715 και λήγουσα το 1835, τ. Α΄, Εν Αθήναις, Εκ της τυπογραφίας Η Βιτώρια του Κωνστ. Καστόρχη και Συντροφίας, 1839, σ. 153.

Γενομένης δε της συμφωνίας ταύτης, υπεσχέθησαν και τα εν Τριπολιτζά προϋπάρχοντα μέλη του παλαίου εκτελεστικού και έδωκαν την παύσιν των χωρίς να γενή κανενός είδους εχθροπραξία• και ούτω διαλυθείσης της πολιορκίας, απήλθεν έκαστως εις τα ίδια.

Πηγή: Αμβρόσιος Φραντζής, Επιτομή της ιστορίας της αναγεννηθείσης Ελλάδος, αρχομένη από του 1715 και λήγουσα το 1835, τ. Β΄, Εν Αθήναις, Εκ της τυπογραφίας Η Βιτώρια του Κωνστ. Καστόρχη και Συντροφίας, 1839, σ. 285.

Ο Ιμπραχήμ Πασσάς παραλαβών υπό τας αμέσους οδηγίας του τον ρηθέντα στρατόν, έκαμε τρεις αποβάσεις εις την Μεθώνην μέχρι της 10 Φεβρουαρ. 1825, ότε περιελθών μόνος του, και παρατηρήσας τα φρούρια της Μεθώνης και της Κορώνης, εξέδωκε τας απαιτουμένας διαταγάς του διά να προσέχουν πανταχόθεν αι φυλακαί, διατάξας συγχρόνως να συστηθή και μία νεοπεποιημένη σκοπιά (βάρδια), ήτις να θεωρή τας ορεινοτέρας θέσεις της Μεσσηνίας πανταχόθεν.

Πηγή: Αμβρόσιος Φραντζής, Επιτομή της ιστορίας της αναγεννηθείσης Ελλάδος, αρχομένη από του 1715 και λήγουσα το 1835, τ. Β΄, Εν Αθήναις, Εκ της τυπογραφίας Η Βιτώρια του Κωνστ. Καστόρχη και Συντροφίας, 1839, σ. 323-324.

Τέλος εσυνάχθηκαν και εβγήκαν εις τας 22 Μαρτίου εις τας Καλάμας ο Π. Μαυρομιχάλης, οι Καπετανάκιδες, οι Κουμουνδουράκιδες, ο Π. Μούρτσινος, ο Αναγνωσταράς, ο Π. Κεφάλας, ο Νικήτας Σταματελόπουλος, ο Αρχ. Φλέσας, ο Μήτρος Πέτροβας και λοιποί καπεταναίοι με 2.500 στρατιώτας Μανιάτας και άλλους, όπου αμέσως επαραδόθηκαν οι Τούρκοι των Καλαμών εις τον Π. Μαυρομιχάλην.

Πηγή: Φωτάκος [=Φώτιος Χρυσανθόπουλος], Απομνημονεύματα περί της Ελληνικής Επαναστάσεως, Αθήνησι, Τύποις και Βιβλιοπωλείω Π.Δ. Σακελλαρίου, 1858, σ. 21.

Περί δε τας αρχάς της ανοίξεως, συνεννοηθείς με τον Μαύρον, απήλθον εις Βερολίνον και, εκεί διαμένων και καραδοκών το μέλλον μου, έμαθον την επανάστασιν της πατρίδος. Όθεν αμέσως απεφάσισα να επανέλθω εις Αθήνας.

Πηγή: Γεώργιος Ψύλλας, Απομνημονεύματα του βίου μου, Νικ. Κ. Λούρος (εισαγ.), Ελ. Γ. Πρεβελάκης (εισαγ. και σημ.), Ακαδημία Αθηνών, Αθήναι, 1974, σ. 70.

Τας 24 του Μάρτι 1821, εφθάσαμε εις ένα χωριό της Μεσσηνίας, Σκάλα λεγόμενον, 'που είναι καμιά πενηνταριά οικογένειαις. Όσοι άνδρες ήτον, τους έστειλα πεζοδρόμους, και τους έλεγα: σύρτε ς' τα Κάστρα, πολιορκήσετε, και σας προφθάνω με 3.000 στρατήγημα. Την αυγήν εξημέρωσε εις ταις 25 του Ευαγγελισμού˙ έμαθαν εις το Λεοντάρι ότι εβγήκα με τόσαις χιλιάδες Μανιάταις, πέρνουν τα ζώα των ραγιάδων και αναχώρησαν διά την Τριπολιτζά. Κινώντας από τη Σκάλα, έρριξα καμιά χιλιάδα τουφέκια, 3 μπαταριαίς διά να τ' ακούση ο κόσμος να σηκωθή κατά την παραγγελίαν. Ακούνοντες οι Γαραντζαίοι τα τουφέκια, εσκότωσαν τους Κεχαϊάδες -αυτοί ήθελαν να φύγουν- και έγεινε η αρχή του σκοτομού.

Πηγή: Θεόδωρος Γ. Κολοκοτρώνης, Διήγησις συμβάντων της ελληνικής φυλής από τα 1770 έως τα 1836, Γ. Τερτσέτης (επιμ.), Αθήνησι, Τύποις Χ. Νικολαΐδου Φιλαδελφέως, 1846, σ. 52-53.

Την ίδια ημέρα του Ευαγγελισμού συνάζονται οι Φαναρίτες, λέγουν εις τους Τούρκους να τραβιχθούν εις την Τριπολιτζά διατί δεν ηξεύρουν τι είναι˙ μαζόνονται Φαναρίτες και Μουντριζάνοι κι άλλα μουρτατοχώρια, (1) αριθμός των 1.700 τουφέκια. Εσυνάχθηκαν απέξω από την Ανδρίτζενα 2 ώρας σε μία βρύσι Σουλτίνα λεγόμενη, είχαν 3.000 ζώα των ραγιάδων μαζύ τους. Την ίδιαν ημέρα οι Αρκαδιανοί (της θαλ.) συνάζονται ολίγοι, και ο Πρωτοσύγκελος και άλλοι, παρακινούν τους Τούρκους να τραβιχθούν εις τα Κάστρα, και τους έδοσαν ζώα, τους 'ξεύγαλαν ίσα με το Νιόκαστρο και εκεί τους πολιόρκησαν αφού εσυνάχθηκαν και από άλλες επαρχίαις˙ επολιόρκησαν Ναβαρίνο, Μοθώνη και Κορώνη.

Πηγή: Θεόδωρος Γ. Κολοκοτρώνης, Διήγησις συμβάντων της ελληνικής φυλής από τα 1770 έως τα 1836, Γ. Τερτσέτης (επιμ.), Αθήνησι, Τύποις Χ. Νικολαΐδου Φιλαδελφέως, 1846, σ. 53.

Τότε τα νησιά έκαμαν προκλαματζιόναις, να μην έβγη κανείς από τα νησιά εις βοήθειαν των Ελλήνων˙ Ζακύνθιοι κρυφίως έφευγαν χωριάτες και χωραΐτες, και έγειναν συμβοηθοί των κινδύνων, και το πράγμα τους το εδήμευσαν˙ τόσο και οι Μεταξάδες με άλλους πολλούς Κεφαλονήτας κρυφίως εβγήκαν εις την Γαστούνη και τους 'δήμευσαν το πράγμα τους.

Πηγή: Θεόδωρος Γ. Κολοκοτρώνης, Διήγησις συμβάντων της ελληνικής φυλής από τα 1770 έως τα 1836, Γ. Τερτσέτης (επιμ.), Αθήνησι, Τύποις Χ. Νικολαΐδου Φιλαδελφέως, 1846, σ. 54.

Η Σπέτζες επρωτοσηκώθηκε, έστειλαν εις την Ύδραν, και οι Υδραίοι δεν ήτον ακόμη σηκωμένοι˙ οι Νοικοκυραίοι δεν ήθελαν να σηκωθούν, ο Κουλοδήμας, Καπετάν Αντώνης και ο Γκίκας του Θ. γαμβρός του Μιαούλη και ο Πέτρος Μαρκέζης, εσυνώμοσαν με τον λαόν και είπαν των Αρχόντων: ή σηκώνεσθε και εσείς, ή θα βάλλωμε φωτιά να σας κάψωμε, μόνον ορσινιάσθε τα καράβια σας. Τους υποχρέωσαν, έδοσαν γρόσια, και εβγήκαν. Τα Ψαρά εκίνησαν αυτοθελήτως και η Σάμος.

Πηγή: Θεόδωρος Γ. Κολοκοτρώνης, Διήγησις συμβάντων της ελληνικής φυλής από τα 1770 έως τα 1836, Γ. Τερτσέτης (επιμ.), Αθήνησι, Τύποις Χ. Νικολαΐδου Φιλαδελφέως, 1846, σ. 54-55.

Εγώ εις τας 25 οπού εκίνησα από την Σκάλα, 'βγαίνωντας εις το Δερβένι του Λεονταριού, απάντησα ένα πεζόδρομο σταλμένον από τον Βασίλη Μπούτουνα Καριώτη, κου μου έγραφε, ότι: οι Τούρκοι της Καρυταίνης και ο Βοΐβοδας του Ημελακίου Μουσταφάς 'Ριζιώτης εκλείσθηκαν εις το παλιόκαστρο της Καρύταινας˙ και 2 προεστοί της Καρύταινας, ο Σπήλιος Κουλάς και ο Μιχαλής, δεν ήτον εις την εταιρία 'μβασμένοι και δεν ήξευραν τι εγίνετο, και επαρακίνησαν τους Τούρκους να μη φύγουν, αλλά να μείνουν εις το Κάστρο˙ ο Κάμπος της Καρύταινας δεν ηθέλησε να πιάση τα άρματα˙ έτζι μ' έγραφε αυτός.

Πηγή: Θεόδωρος Γ. Κολοκοτρώνης, Διήγησις συμβάντων της ελληνικής φυλής από τα 1770 έως τα 1836, Γ. Τερτσέτης (επιμ.), Αθήνησι, Τύποις Χ. Νικολαΐδου Φιλαδελφέως, 1846, σ. 55.

Εγώ δεν έλλειψα να κάμω μια προσταγή, και επάτησα την βούλα μου˙ όποιο χωριό δεν ήθελε να ακουλουθήση την φωνήν της Πατρίδος τζεκούρι και φωτιά. Μανθάνωντας ότι εβγήκα εις το Δερβένι, οι 70 καβαλαραίοι ευθύς αναζώρησαν διά την Τριπολιτζά˙ εγώ επήγα εις ένα χωριό Τετέμπεη ανάμεσα Λεοντάρι και Καρύταινα. Οι Μανιάτες μου είπαν: να πάμε εις το Λεοντάρι˙ τους είπα, να πάρωμε χαλκώματα; Την αυγή εξημέρωσε, ς' ταις 26, Έρριξα 1.000 τουφέκια˙ έκαμα να πάγω εις την Καρύταινα να ακαρτερέσω τους Φαναρίτας και τους Καρυτινούς, και ακούοντες ταις μπατερίαις ο Κόσμος εκινήθηκαν όλοι. [... το γράμμα των Φαναριτών] το έγραφαν εις τους Καρυτινούς Τούρκους και έγραφε το γράμμα ότι αύριο περνάμε διά Τριπολιτζά˙ είμεθα τόσοι˙ ετοιμασθείτε να ενωθούμε˙ ευγήκε ο Κολοκοτρώνης με τόσαις χιλιάδες Μανιάτες.

Πηγή: Θεόδωρος Γ. Κολοκοτρώνης, Διήγησις συμβάντων της ελληνικής φυλής από τα 1770 έως τα 1836, Γ. Τερτσέτης (επιμ.), Αθήνησι, Τύποις Χ. Νικολαΐδου Φιλαδελφέως, 1846, σ. 55-56.

Εγώ ετράβηξα έναν τόπον στενόν˙ έλεγα, ότι θ' απεράσουν την ίδια ημέρα διά να τους κτυπήσω. Εμήνυσα χωριάτων που ήτον εις το στενό εκείνο, να μου ειπούν διά τους Τούρκους τους Φαναρίτας, και μου είπαν: δεν έχουν είδησιν˙ εις την βρύσι κοιμούνται απόψε και ταχύ θ' απεράσουν. Κι έγραψα έναν τεσκερέ ενός Ανδριτζάνου Παναγιώτη Γιατρόπουλου να κινήση τα άρματα, να τους φέρνη αποπίσω και εγώ τους καρτερώ απεμπροστά. Σαν είδα, ότι οι Τούρκοι δεν ήταν την ημέρα εκείνη διά κίνημα, επήρα την χώρα της Καρυταίνης, και έκλεισα τους Τούρκους εις το Κάστρο (ημέρα 26). [...] την ίδια νύκτα που είμουν εις την Καρύταινα μου ήλθε είδησις από τον Παναγιώτη Γιατρόπουλο, ότι στείλε μας στράτευμα, διατί ημείς δεν εσυναχθήκαμε ακόμα. - παλιανθρωπιά.

Πηγή: Θεόδωρος Γ. Κολοκοτρώνης, Διήγησις συμβάντων της ελληνικής φυλής από τα 1770 έως τα 1836, Γ. Τερτσέτης (επιμ.), Αθήνησι, Τύποις Χ. Νικολαΐδου Φιλαδελφέως, 1846, σ. 56.

[...] εγώ επήγα εις το στενό, εις τον Άγιο Αθανάσιο. Την αυγή εξαγνάντησε το στράτευμα το Φαναρίτικο (οι Τούρκοι) μία ώρα αλάργα, και ο τόπος στενός, και φορτώματα, και εκρατούσε 2 ώραις ο μάκρος τους, η σειρά τους˙ και βλέποντάς μας ευθύς εμβήκαν το τουφέκι ομπροστά διά να πολεμίσουν, και ημείς είχαμε ταμπούρια και επολεμήσαμε 6 ώραις. Οι Σπαρτιάται έκαμαν τότε έναν πόλεμον, που εμιμήθηκαν τον Λεωνίδα˙ 300 ήτον οι πρώτοι, 1.700 οι Τούρκοι. Από τας 6 ώραις έσωσαν τα φουσέκια τους, ελαβώθηκε ο Βοϊδής, ο Δουράκης, εσκοτώθηκαν πέντε, έξη. [...] Οι Τούρκοι εσκοτώθηκαν 15, επολεμούσαν με καρδιά, διότι είχαν το βιο τους και ταις γυναίκαις τους.

Πηγή: Θεόδωρος Γ. Κολοκοτρώνης, Διήγησις συμβάντων της ελληνικής φυλής από τα 1770 έως τα 1836, Γ. Τερτσέτης (επιμ.), Αθήνησι, Τύποις Χ. Νικολαΐδου Φιλαδελφέως, 1846, σ. 57.

Ακούοντας την μπατερία, εφράξαμεν τον τόπον, να μην περάσουν οι Τούρκοι από το γεφύρι με 20 ανθρώπους. Εκούναγα το μπαϊράκι διά να με γνωρίσουν τα Κολιόπουλα˙ είχε πιασθεί ο λαιμός μου από ταις φωναίς της ημέρας. Οι Τούρκοι βγαίνουν εις βοήθεια από το Κάστρο, διώχνουν εκείνους οπού ήτον ς' την χώρα. Κυνηγούμε τους Τούρκους με τα γυναικόπαιδα, 500 ψυχαίς εχάθηκαν εις το ποτάμι της Καρύταινας, μην ειμπορώντας ν' απεράσουν από το γεφύρι, το οποίον το είχαμε πιασμένο. Οι Έλληνες έπερναν τα ζώα, τα άτια όλα λαβωμένα. Δεν τους εχώραε το Καστράκη, και ήτον απέξω σαν το μελίσσι (η πρώτη νίκη κατά Τουρκών - των Καλαβρύτων πρώτα).

Πηγή: Θεόδωρος Γ. Κολοκοτρώνης, Διήγησις συμβάντων της ελληνικής φυλής από τα 1770 έως τα 1836, Γ. Τερτσέτης (επιμ.), Αθήνησι, Τύποις Χ. Νικολαΐδου Φιλαδελφέως, 1846, σ. 57-58.