The press of Athens is not yet in operation. The Committee’s press and my lithographic one are in the custody of Colocotroni at Napoli, which is blockaded by land and sea, by order of the general government. We have here, however, a rude press, which was made by a clever engineer, and some few types which belonged to the press at Corinth. There is in Athens a Dr. Sophianopulo, a clever man, who is one of the party of Ipsilanti and Colocotroni, and is secretary to the commandant of the fortress—Goorha. The Doctor wishes to have an influence over the press. He objects to Professor Psylas being the sole editor, and recommends himself and another to co-operate with him. He has written a sort of avant-prospectus, by way, as he says, of trying the press, and he is now writing another. I shall take my own course. At a public meeting I shall present the press to the people of Athens; shall nominate Psylas to edit it till the arrival of Theocletos, an able and virtuous patriot; I shall then submit a prospectus for the approval of the Philo-Muse Society. The object of this prefatory production will be to lay down a chart by which the editor may steer his course.

Πηγή: L. Stanhope, Greece in 1823 and 1824; being a Series of Letters, and other Documents, on the Greek Revolution, written during a Visit to that Country. Illustrated with several curious Fac Similes. To which is added, the Life of Mustapha Ali, Λονδίνο, Sher

Φευβ. 17. […] Σήμερον επληροφορήθημεν ότι κατ’ αρχάς οπού ήλθαμε εδώ οι πληρεξούσιοι μας υπωπτεύθησαν διά φατριαστάς, ο δε κύριος Λουκάς Πύρρος τους επληροφόρησεν με τόσα και τόσα ότι ημείς είμεθα αδιάφοροι, δηλ. ο μεν κύριος Χρηστίδης ως καλός πατριώτης λέγει την γνώμην του, δι’ εμέ δε ότι είμαι πληρεξούσιος. […] <Φεβρουαρίου 27> … από τους εν Πιάδα Πελοποννησίους Πληρεξουσίους, λέγοντας να μεταβώμεν εκεί διά να συγκροτηθή η Εθν. Συνέλευσις. Εσυνάχθημεν εις το σπίτι του κυρίου Βλαχάκη και ανεγνώσαντες το αυτό γράμμα τούς απεκρίθημεν ότι η δική μας γνώμη είναι να γένη εις Σαλαμίνα […]. Ο Γκούρας λοιπόν είπε ότι είναι συμφέρον να εκλεχθή ο Υψηλάντης Πρόεδρος και ο Κωλέττης Εκτελεστής. […] Έμειναν λοιπόν σύμφωνοι, και αύριον θα γένη συνέλευσις των πληρεξουσίων διά να σκεφθούν περί μελών της Διοικήσεως.

Πηγή: Απομνημονεύματα Αθηναίων Αγωνιστών Π. Μοναστηριώτου – Δ. Χρηστίδου – Π. Πούλου – Ν. Καρώρη, Εμμανουήλ Γ. Πρωτοψάλτης (επιμ.), Βιβλιοθήκη, τ. 13, (εκλογή) Γ. Τσουκαλάς, Αθήνα [1957], σ. 14, 19, 21 (Μοναστηριώτης).

Μαρτ. 15. Σήμερον πρωί ωμιλήσαμεν εγώ, ο Λάμπρος [Νάκος], ο Γκούρας και ο Πάνος <Μοναστηριώτης> και απεφασίσαμεν ο μεν Πάνος με τον Σάφακα να πηγαίνουν εις Πιάδαν να ομιλήσουν με τους λοιπούς πληρεξουσίους πόση φρουρά πρέπει να δοθή από την Ρούμελην διά την Εθνικήν Συνέλευσιν και να μας γράψουν διά να την στείλωμεν εμπρός, και ημείς με τους λοιπούς πληρεξουσίους, οι οποίοι πρέπει να μας περιμένουν εις Σαλαμίνα, κατόπι να μεταβώμεν εις Πιάδα. Ο Πάνος επιφορτίσθη να ομιλήση με τον Υψηλάντην και με τους εκεί φίλους μας […].

Πηγή: Απομνημονεύματα Αθηναίων Αγωνιστών Π. Μοναστηριώτου – Δ. Χρηστίδου – Π. Πούλου – Ν. Καρώρη, Εμμανουήλ Γ. Πρωτοψάλτης (επιμ.), Βιβλιοθήκη, τ. 13, (εκλογή) Γ. Τσουκαλάς, Αθήνα [1957], σ. 29 (Χρηστίδης).

30 Ιουνίου. Οι Τούρκοι έφθασαν εις Αθήνας· το στρατόπεδον της Κολομπίθιζας εσκόρπισεν· ο Κριζιώτης και Βάσος <Μαυροβουνιώτης> επήγαν εις Μέγαρα. Αι Αθήναι πολιορκήθησαν. Ο Γκούρας ήτον με την γνώμην ν’ αφήσωμεν την Χώραν· οι Αθηναίοι αποφασίζουν να την βαστάξουν. Η δύναμις του Γκούρα με τους άλλους οπλαρχηγούς μόλις ήτον έως πεντακόσιοι· οι Αθηναίοι έως 800 εξ αιτίας οπού τους εσκόρπισε πρώτον η λεηλασία των στρατιωτών και δεύτερον ο άσχημος τρόπος του Γκούρα […]. Τελευταίον η Χώρα μετά 35 ημερών πολιορκίαν και χτύπημα έπεσεν εις χείρας του εχθρού, οι δε πολιορκούμενοι κατέφυγαν εις το φρούριον.

Πηγή: Απομνημονεύματα Αθηναίων Αγωνιστών Π. Μοναστηριώτου – Δ. Χρηστίδου – Π. Πούλου – Ν. Καρώρη, Εμμανουήλ Γ. Πρωτοψάλτης (επιμ.), Βιβλιοθήκη, τ. 13, (εκλογή) Γ. Τσουκαλάς, Αθήνα [1957], σ. 47-48 (Πούλος).

Ύστερα από ένα κτύπημα σφοδρόν 48 ωρών αδιάκοπον, αφού εχαλάσθη ένα πολύ μέρος των τειχών, εχύθη μέσα την 3ην Αυγούστου.

Πηγή: Απομνημονεύματα Αθηναίων Αγωνιστών Π. Μοναστηριώτου – Δ. Χρηστίδου – Π. Πούλου – Ν. Καρώρη, Εμμανουήλ Γ. Πρωτοψάλτης (επιμ.), Βιβλιοθήκη, τ. 13, (εκλογή) Γ. Τσουκαλάς, Αθήνα [1957], σ. 48 (Πούλος).

Εμάθαμεν ότι ήλθεν η Διοίκησις στην Αίγινα.

Πηγή: Απομνημονεύματα Αθηναίων Αγωνιστών Π. Μοναστηριώτου – Δ. Χρηστίδου – Π. Πούλου – Ν. Καρώρη, Εμμανουήλ Γ. Πρωτοψάλτης (επιμ.), Βιβλιοθήκη, τ. 13, (εκλογή) Γ. Τσουκαλάς, Αθήνα [1957], σ. 49 (Πούλος).

3 Ιουλίου. Οι εχθροί πολλά πρωί εκινήθησαν και περί τας 10 ώρας της ημέρας εφάνησαν πεζοί και ιππείς όπισθεν του Αγίου Γεωργίου ερχόμενοι από Αγγελοκήπους, οι οποίοι και διεμοιράσθησαν εις όλα τα περιβόλια […]. Πλήθος φορτωμένων ζώων και άλλων διά τροφήν ηκολούθει τούτο το στράτευμα και η διάβασίς του διήρκεσεν υπέρ τας τέσσαρας ώρας. 4 Ιουλίου. Προχωρούσης της ημέρας οι Έλληνες εβγαίνοντες έξω από το δυτικόν μέρος της πόλεως άρχισαν να ομιλώσι με τους εις του Χ. Αλή το περιβόλι Αρβανίτας. Ο τουφακισμός διήρκεσεν υπέρ την μίαν ώραν με την υπεροχήν των Ελλήνων. 5 Ιουλίου. Οι Τούρκοι από τον Ασώματον και Γυψέλι πολλά πρωί ήλθαν να δώσουν αιτίαν εις τους εδικούς μας να έβγουν έξω […], αλλ’ οι Έλληνες τους κατεφρόνησαν και δεν εβγήκαν· τους ερρίφθησαν μόνον τρεις τέσσαρες κανονιαίς και τρεις βόμβαις […].

Πηγή: Απομνημονεύματα Αθηναίων Αγωνιστών Π. Μοναστηριώτου – Δ. Χρηστίδου – Π. Πούλου – Ν. Καρώρη, Εμμανουήλ Γ. Πρωτοψάλτης (επιμ.), Βιβλιοθήκη, τ. 13, (εκλογή) Γ. Τσουκαλάς, Αθήνα [1957], σ. 67-68, 70 (Καρώρης).

3 Αυγούστου. Άμα δε άρχισε να υποφέγγη η αυγή, οι Τούρκοι όντες ετοιμασμένοι και πλησιασμένοι δι’ όλης νυκτός ώρμησαν με αλαλαγμούς αφ’ όλα τα μέρη και με πολλά μικράν ανθίστασιν εμβήκαν εις την πόλιν εν ταυτώ αφ’ όλα εκείνα τα ανοιγμένα μέρη του τείχους, και οι Έλληνες ετράπησαν εις φυγήν καταφεύγοντες εις την Ακρόπολιν.[…] 4 Αυγούστου. Ολίγας βόμβας έρριψε το πρωί· οι δε Έλληνες από την Πλάκαν ήρχισαν να πολεμώσι ζωηρότερον τους εκείθεν Τούρκους […].

Πηγή: Απομνημονεύματα Αθηναίων Αγωνιστών Π. Μοναστηριώτου – Δ. Χρηστίδου – Π. Πούλου – Ν. Καρώρη, Εμμανουήλ Γ. Πρωτοψάλτης (επιμ.), Βιβλιοθήκη, τ. 13, (εκλογή) Γ. Τσουκαλάς, Αθήνα [1957], σ. 96-98 (Καρώρης).

Η μεγάλη έκτασις της πόλεως και του περιβόλου των Αθηνών δεν ήτο δυνατόν να φυλαχθή όχι από χιλίους πολεμιστάς, οι οποίοι την υπερασπίζοντο, αλλά και από δεκαπλασίαν δύναμιν, ενώ μάλιστα οι πολιορκούντες εχθροί ελέγετο να είναι είκοσι περίπου χιλιάδες. Οι πολιορκούμενοι μ’ όλον τούτο αντέστησαν με μεγάλην ανδρείαν και προθυμίαν, αλλά μη προφθάνοντες να ανοικοδομώσι τα από τους κανονοβολισμούς κρημνιζόμενα μέρη του περιβόλου, ηναγκάζοντο να οπισθοδρομώσι προς την Ακρόπολιν, πολεμούντες όμως μ’ επιμονήν […].

Πηγή: Δημήτριος Αινιάν, Απομνημονεύματα, Εμμανουήλ Γ. Πρωτοψάλτης (επιμ.), Βιβλιοθήκη, τ. 7, (εκλογή) Γ. Τσουκαλάς, Αθήνα [1956], σ. 64.

Η πτώσις της πόλεως των Αθηνών ηνάγκασε τον Καραϊσκάκην να επιταχύνη τα κατά των εχθρών κινήματα. Εξέδωκε λοιπόν προσκλήσεις διά να συνέλθωσιν όλα τα στρατεύματα εις Ελευσίνα, όπου έμελλε να συγκροτηθή το γενικόν στρατόπεδον.

Πηγή: Δημήτριος Αινιάν, Απομνημονεύματα, Εμμανουήλ Γ. Πρωτοψάλτης (επιμ.), Βιβλιοθήκη, τ. 7, (εκλογή) Γ. Τσουκαλάς, Αθήνα [1956], σ. 64.

Αλλ’ οι πολιορκούμενοι βλέποντες την φάλαγγα να πλησιάζη προς το φρούριον, κατ’ αρχάς εξέλαβον ως εχθρούς θέλοντας να δοκιμάσουν έφοδον […].

Πηγή: Χρ. Σ. Βυζάντιος, Ιστορία του τακτικού στρατού της Ελλάδος από της πρώτης συστάσεώς του κατά το 1821 μέχρι των 1832, Εν Αθήναις, Εκ της τυπογραφίας Κ. Ράλλη, 1837, σ. 109.

Την 3 εκινήθη ο Κεχαγιάς του Κ(ιο)υταχή με πολλούς Τούρκους, και έφθασεν εις τα περιβόλια Σεπώ(λ)ια και Πατίσια, όπου κατεσκηνώθησαν και ήρχισαν ν’ ακροβολίζονται με τους Έλληνας […]. Ο Κιουταχής εν τοσούτω πυροβολεί και βομβοβολεί νυχθημερόν και την πόλιν και την Ακρόπολιν, και βλάπτει πάντοτε τους κεκλεισμένους, και ήδη απειλεί και τον Ισθμόν της Κορίνθου. Ο δε Φρούραρχος Ιω. Γκούρας μετά των Αθηναίων και άλλων Ελλήνων αντικρούουσι τους Τούρκους, και φονεύουσι καθ’ ημέραν απ’ αυτούς. Οι πολιορκημένοι, εκτός χιλίων περίπου ψυχών γυναικοπαίδων, ηριθμούντο ως χίλιοι πεντακόσιοι, των οποίων τα δύω τρίτα ήσαν ιθαγενείς Αθηναίοι.

Πηγή: Νικόλαος Σπηλιάδης, Απομνημονεύματα, τ. Γ΄, Αθήνησι, Εκ του Τυπογραφείου Χ.Ν. Φιλαδελφέως, 1857, σ. 74-75.

Κατά τις 30 Σεπτ., συνέπεσεν να φονευθεί ο Γούρας εις το Φρούριον, πριν ιδή την ζητηθείσαν βοήθειαν. Τούτο έβαλεν προσωρινώς εις μεγάλην συλλογήν και την φρουράν <της Ακροπόλεως> και τον Κραραϊσκάκην, και την Διοίκησιν ακόμη περί της διοικήσεως του Φρουρίου.

Πηγή: Ν. Κασομούλης, Στρατιωτικά ενθυμήματα της Επαναστάσεως των Ελλήνων (1821-1833). Προτάσσεται ιστορία του Αρματωλισμού, Γιάννης Βλαχογιάννης (εισ.-σημ.), τ. Β΄, Αθήναι, Χορηγία Παγκείου Επιτροπής, 1939, σ. 374.

Κατά τας 26 ή 27 Μαΐου (δεν ενθυμούμαι καλά), μας ήλθεν είδησις από Αμπελάκια ότι η φρουρά της Ακροπόλεως Αθηνών έκαμαν συνθήκας, και εβγήκαν όλοι, με όλην την ασφάλειαν. […] Εμείναμεν εκστατικοί, μη ηξεύροντες πώς να τους μεταχειρισθούμεν. Τόσον ολέθρια μάς εφάνη η πράξις των, αφού πλέον ηξεύραμεν ότι είχαν ολίγον <έστω> σιτάρι μέσα και κριθάρι να ζήσουν (έως να λάβωμεν καιρόν <ημείς> να τους βοηθήσωμεν).

Πηγή: Ν. Κασομούλης, Στρατιωτικά ενθυμήματα της Επαναστάσεως των Ελλήνων (1821-1833). Προτάσσεται ιστορία του Αρματωλισμού, Γιάννης Βλαχογιάννης (εισ.-σημ.), τ. Β΄, Αθήναι, Χορηγία Παγκείου Επιτροπής, 1939, σ. 572.

Ο Καρύστιος λοιπόν Ομέρ Πασσάς, αφού έλαβε την επικουρίαν των 7 χιλιάδων Γενιτζάρων, και είδεν ότι ο Κριεζώτης και λοιποί οπλαρχηγοί απεσύρθησαν της Ευβοίας, μετέβη εις Χαλκίδα και εκείθεν μεθ’ όλου του υπ’ αυτού στρατού και των 7 χιλιάδων Γενιτζάρων διευθύνθη εις την Αττικήν και εστρατοπεύδευσεν εις το Καπανδρίτι και ακολούθως εις τον Μαραθώνα…ο Στρατηγός Γούρας λαβών την επικουρίαν και ούτως ενδυναμωθείς επολιόρκησε τους εχθρούς εις το Καπανδρίτι• αλλ’ η δύναμις των εχθρών, εκ πεζών και ιππέων, ελθούσα ενίσχυσεν αυτούς ετοιμαζομένους να μεταβώσι και προσβάλωσι τας Αθήνας. Ο Γούρας εννοήσας τούτο μετέβη εις Αθήνας και ενδυνάμωσε την πόλιν και την Ακρόπολιν. Οι Οθωμανοί ελθόντες και πέριξ αυτών στρατοπεδεύσαντες ήρχισαν να την προσβάλωσι δι’ ακροβολισμών άνευ αποτελέσματος, την 20ην μάλιστα Ιουλίου 600 περίπου ιππείς ήλθον δις μέχρι των στηλών του Ολυμπίου Διός, αλλά τους εξελθόντες οι Έλληνες έτρεψαν σε φυγή• η εκστρατεία αύτη του Ομέρ Πασσά και των Γενιτζάρων διήρκεσεν επί 5 εβδομάδας• μη δυνηθέντες δε να γευθώσιν του Αθηναϊκού μέλιτος, επέστρεψαν εις Εύβοιαν και εκείθεν διά του Βώλου ανεχώρησαν οι Γενίτζαροι εις το Οθωμανικόν Κράτος.

Πηγή: Λάμπρος Κουτσονίκας, Γενική ιστορία της Ελληνικής Επαναστάσεως, τ. Β΄, Εν Αθήναις, Τύποις του «Ευαγγελισμού» Δ. Καρακατζάνη, 1863-1864, σ. 78-79.

Έφθασεν εκεί η είδησις της παραδόσεως του Φρουρίου των Αθηνών, εις το οποίον είχεν αποστείλει η Διοίκησις προλάβόντως δύω Πληρεξουσίους, διά να πραγματευθώσι την παράδοσιν τακτικώς, και να εμποδίσωσι τας καταχρήσεις.

Πηγή: Λάμπρος Κουτσονίκας, Γενική ιστορία της Ελληνικής Επαναστάσεως, τ. Β΄, Εν Αθήναις, Τύποις του «Ευαγγελισμού» Δ. Καρακατζάνη, 1863-1864, σ. 118.

Οι εν Αθήναις εχθροί την 11 του μηνός Ιουλίου συσσωματωθέντες επετέθησαν κατά των κατεχόντων τον λόφον των Μουσών Ελλήνων, τους κατεδίωξαν και γενόμενοι κύριοι ανέγειραν επ’ αυτού οχυρόν προμαχώνα, τούτο ίδοντες οι εν τω φρουρίω Έλληνες και ο Γούρας εξήλθον του φρουρίου και επετέθησαν κατά των Οθωμανών πολεμούντες και τους καταδίωξαν μέχρι του Μοναστηρίου Πετράκη.

Πηγή: Λάμπρος Κουτσονίκας, Γενική ιστορία της Ελληνικής Επαναστάσεως, τ. Β΄, Εν Αθήναις, Τύποις του «Ευαγγελισμού» Δ. Καρακατζάνη, 1863-1864, σ. 297.

Η Ελληνική Κυβέρνησις κατεθορυβήθη μαθούσα ότι ο Γούρας δεν ηδυνήθη να βασταχθή ούτε εντός της περιφερείας της Αττικής, αλλά ούτε εντός των τειχών της πόλεως αλλ’ απεσύρθη εις την Ακρόπολιν.

Πηγή: Λάμπρος Κουτσονίκας, Γενική ιστορία της Ελληνικής Επαναστάσεως, τ. Β΄, Εν Αθήναις, Τύποις του «Ευαγγελισμού» Δ. Καρακατζάνη, 1863-1864, σ. 298.

Η Ακρόπολις των Αθηνών μετά τον θάνατον του Γούρα έμεινεν άνευ αρχηγού, περί τούτου εσκέπτετο ο Καραϊσκάκης, αλλά δεν εύρισκε τον κατάλληλο προς τούτο άνθρωπον.

Πηγή: Λάμπρος Κουτσονίκας, Γενική ιστορία της Ελληνικής Επαναστάσεως, τ. Β΄, Εν Αθήναις, Τύποις του «Ευαγγελισμού» Δ. Καρακατζάνη, 1863-1864, σ. 308.

Οι εν τη Ακροπόλει ιδόντες την εγκατάλειψιν του Φαλήρου απελπίσθησαν και ήρχισαν μεταξύ τους μεγάλην λογοτριβήν, αλλ’ επί τέλους υπερίσχυσεν η περί συμβιβασμού γνώμη, όστις εγένετο υπό τους ακόλουθους όρους, τους οποίους παρεδέχθη ο Μεχμέτ Ρεσίτ Πασσάς και υπέγραψεν.

Πηγή: Λάμπρος Κουτσονίκας, Γενική ιστορία της Ελληνικής Επαναστάσεως, τ. Β΄, Εν Αθήναις, Τύποις του «Ευαγγελισμού» Δ. Καρακατζάνη, 1863-1864, σ. 350.

Φθάσαντα [τα στρατεύματα] εις την Αττικήν, επολιόρκησαν τας Αθήνας φυλαττομένας παρά του στρατηγού Ιωάννου Γκούρα, και χιλίων πεντακοσίων σχεδόν Αθηναίων• οι Έλληνες διαβάντες τον Ισθμόν απήλθον εις την πρωτεύουσαν Ναυπλίαν., όπου έμμελον να συσκευφθώσι μετά της Διοικήσεως περί του πρακτέου.

Πηγή: Χριστόφορος Περραιβός, Απομνημονεύματα πολεμικά διαφόρων μαχών συγκροτηθεισών μεταξύ Ελλήνων και Οθωμανών κατά τε το Σούλιον και Ανατολικήν Ελλάδα από του 1820 μέχρι του 1829 έτους, τ. Β΄, Εν Αθήναις, Εκ της Τυπογραφίας Ανδρέου Κορομηλά, 1836, σ. 78.

Ο δυστυχής Γκούρας είχεν αποθάνη κατά την τριακοστήν του Σεπτεεεμβρίου, τρίτη ώρα της νυκτός, καθ’ ήν διατάξας τινάς στρατιώτας να φυλάξωσι αναγκαίαν τινά θέσιν προς τας δυτικάς επάλξεις του φρουσίου, και απειθησάντων, λαβών το πυροβόλον όπλον του απήλθεν ο ίδιος• αλλ’ εν ώ διεύθυνεν αυτό κατά των εχθρών, εξαίφνης εκτύπησεν αυτόν κατά μέτωπον άλλη σφαίρα πυροβόλου εχθρική, ήτις και αμέσως τον ενέκρωσεν.

Πηγή: Χριστόφορος Περραιβός, Απομνημονεύματα πολεμικά διαφόρων μαχών συγκροτηθεισών μεταξύ Ελλήνων και Οθωμανών κατά τε το Σούλιον και Ανατολικήν Ελλάδα από του 1820 μέχρι του 1829 έτους, τ. Β΄, Εν Αθήναις, Εκ της Τυπογραφίας Ανδρέου Κορομηλά, 1836, σ. 91-92.

Τέλος αφού έφθασαν εις άκραν αδυναμίαν και δεν τοις έμεινε πλέον ελπίς βροχής ούτε ρανίς ύδατος, αποφασίζουσι να παραδοθώσι με συνθήκας, αφού παρήλθον τρεις ολόκληροι ημέραι χωρίς να έχωσι να γευθώσιν ουδέ σταλαγματίαν ύδατος• και ούτως εις τας 10 του Ιουνίου 1822 παραδίδοται η Ακρόπολις εις τους Αθηναίους.

Πηγή: Διονύσιος Σουρμελής, Ιστορία των Αθηνών κατά τον υπέρ ελευθερίας αγώνα. Αρχομένη από της επαναστάσεως μέχρι της αποκαταστάσεως των πραγμάτων, Εν Αιγίνη, Εκ της τυπογραφίας Ανδρέου Κορομηλά, 1834, σ. 26.

Ούτος [ο Οδυσσεύς] συλληφθείς εις τον τόπον εξ ού εξήλθε (ήν γαρ Πατρίς αυτού η Λιβανάτες) αποστέλλεται εις το Φρούριον των Αθηνών, ένθα φυλακώνεται εις τον μέγαν πύργον της Ακροπόλεως, όστις και εντεύθεν δεν έλειπε να μετέρχεται παν μέσον εις αποδραπέτευσιν• αλλ’ εις τας 5 του Ιουνίου 1825 έλαβε τελευτήν της ζωής του αξίαν ών έπραξε. Διά διαταγής της Διοικήσεως εκδομένης κατ’ αίτησιν του Γκούρα θανατώνεται, αποπνιγείς κατά μέσην νύκτα, και από του πύργου καταρρίπτεται κατά γη• ο εκτελεστής του θανάτου ήτον ιερεύς στρατιωτικός, όστις εξεδικήθη εναντίον αυτού διά το προς τους Ιερείς μίσος, καταδρομήν, και κακά πραχθέντα παρ’ εκείνου… ετάφη δε υπό τους πρόποδας της ακροπόλεως προς βορράν. Τα δε λείψανα αυτού ανεκόμισεν η σύζυγός του τω 1833.

Πηγή: Διονύσιος Σουρμελής, Ιστορία των Αθηνών κατά τον υπέρ ελευθερίας αγώνα. Αρχομένη από της επαναστάσεως μέχρι της αποκαταστάσεως των πραγμάτων, Εν Αιγίνη, Εκ της τυπογραφίας Ανδρέου Κορομηλά, 1834, σ. 109-110.

Ο εχθρός έρχεται εις την Αττικήν τον Ιούνιον μήνα, 1826 τα δύο χωριά της Αττικής Χαιά και Μενίδι…εις τας 3 δε του ακολούθου Ιουλίου εστρατοπέδευσεν ο εχθρός έξω της Πόλεως, αφ’ ής ημέρας άρχεται ο αποκλεισμός. Ο αριθμός του εχθρικού στρατεύματος έφθανε τις 3000.

Πηγή: Διονύσιος Σουρμελής, Ιστορία των Αθηνών κατά τον υπέρ ελευθερίας αγώνα. Αρχομένη από της επαναστάσεως μέχρι της αποκαταστάσεως των πραγμάτων, Εν Αιγίνη, Εκ της τυπογραφίας Ανδρέου Κορομηλά, 1834, σ. 141-142.

Περί τον όρθρον λοιπόν της γ΄ Αυγούστου αφού ο Κιουταχής επότισε τους μέλλοντας να κάμωσι την έφοδον ρακί και ρούμι, έδωκε το σύνθημα της εφόδου…και εις την πρώτην εφόρμησιν γενομένην κατά την Γύφτικην πύλην, δεν εδυνήθησαν να εισέλθωσιν, αλλ’ οπισθοδρομήσαντες εισήλθον δι’ άλλων εισόδων αδυνατωτέρων περί την πύλην των Αγίων Αποστόλων• εφονεύθησαν δε πολλοί των εχθρών• εξ ημών δε 30 επληγώθησαν και δώδεκα εχάθησαν.

Πηγή: Διονύσιος Σουρμελής, Ιστορία των Αθηνών κατά τον υπέρ ελευθερίας αγώνα. Αρχομένη από της επαναστάσεως μέχρι της αποκαταστάσεως των πραγμάτων, Εν Αιγίνη, Εκ της τυπογραφίας Ανδρέου Κορομηλά, 1834, σ. 146.

Αφού δε οι ημέτεροι απέτυχον τότε να αποβώσιν εις Πειραιά, την 6 του Αυγούστου διά νυκτός καταλαμβάνουσι το Χαϊδάρι χωρίον των Αθηνών πλησίον του εχθρικού Στρατοπέδου, απέχον της Πόλεως ολίγον περισσότερον της μιας ώρας• άμα δε τοποθετηθέντες γνωστοποιούσιν εν μέσω της νυκτός προς τους εν Φρουρίω την έλευσιν των δια πυροβολισμού τουφεκίων• Ο εχθρός μη προσδοκών να πλησιάσωσιν οι ημέτεροι τόσον πλησίον εις το Στρατόπεδόν του, και βλέπων αιφνηδίως τόσην Ελληνικήν δύναμιν, εδειλίασεν όχι ολίγον• εσυμποσούτο δε η δύναμις αύτη επέκεινα των 5.000• ήσαν Ενωμένοι Τακτικοί τε και Άτακτοι.

Πηγή: Διονύσιος Σουρμελής, Ιστορία των Αθηνών κατά τον υπέρ ελευθερίας αγώνα. Αρχομένη από της επαναστάσεως μέχρι της αποκαταστάσεως των πραγμάτων, Εν Αιγίνη, Εκ της τυπογραφίας Ανδρέου Κορομηλά, 1834, σ. 148.

Ο αείμνηστος ούτος [Γκούρας] διά να εμποδίζη την έξοδον των λειποτακτούντων στρατιωτών διενυκτέρευεν έξω του Σερπεντζέ, προσέχων δι’ όλης νυκτός τα κινήματα και των ημετέρων και εκείνα των εχθρών…ενώ δε κατά το μεσαίτατον της νυκτός ένδοθεν του χαρακώματος έσυρε το πυροβόλον του τουφεκίου, όπερ έξωθεν ανήφθη, χωρίς όμως να διαδοθή το πυρ και εις τα εντός, και ενώ έμενεν εις την θέσιν του ασάλευτος διά να μεταδώση το πυρ, άλλος τις εκ των εναντίων χαρακωμάτων, τουφεκίζει ως εις σκοπόν εναντίον του επιφανέντος πυρρός, και κατά δυστυχίαν το βόλιον διαπερνά τον κρόταφον του Γκούρα χωρίς να τω δώση καιρόν ούτε καν να αναπνεύση.

Πηγή: Διονύσιος Σουρμελής, Ιστορία των Αθηνών κατά τον υπέρ ελευθερίας αγώνα. Αρχομένη από της επαναστάσεως μέχρι της αποκαταστάσεως των πραγμάτων, Εν Αιγίνη, Εκ της τυπογραφίας Ανδρέου Κορομηλά, 1834, σ. 164.

Προσκαλεί λοιπόν η Διοίκησις τον Συνταγματάρχην Φαββιέρον, και επιβάλλει αυτώ το να εισκομίση εις το Φρούριον την βαρούτην, οίς οίδε τρόποις. Ο Φαββιέρ ευπειθής εις τας διαταγάς της Διοικήσεως, και πρόθυμος εις το να υπηρετή την Ελλάδα• προθυμότερος δε εις το να συνεισφέρη εις την σωτηρίαν της Ακροπόλεως, αναδέχεται την πράξιν ταύτην, καίτοι επικίνδυνον εις τα μάλιστα.

Πηγή: Διονύσιος Σουρμελής, Ιστορία των Αθηνών κατά τον υπέρ ελευθερίας αγώνα. Αρχομένη από της επαναστάσεως μέχρι της αποκαταστάσεως των πραγμάτων, Εν Αιγίνη, Εκ της τυπογραφίας Ανδρέου Κορομηλά, 1834, σ. 181.

Πριν λοιπόν ανατείλη ο Ήλιος, επέρχεται ο εχθρός με μεγάλην δύναμιν πεζικήν, ιππικήν και πυροβολικήν. Στήνει κανόνια αρκετού μεγέθους εναντίων των πύργων• η μάχη άρχεται με όσον ενδέχεται ζήλον αμφοτέρων των μερών.

Πηγή: Διονύσιος Σουρμελής, Ιστορία των Αθηνών κατά τον υπέρ ελευθερίας αγώνα. Αρχομένη από της επαναστάσεως μέχρι της αποκαταστάσεως των πραγμάτων, Εν Αιγίνη, Εκ της τυπογραφίας Ανδρέου Κορομηλά, 1834, σ. 199-201.

Η Ελλάς άλλον αξιώτερον Αρχηγών και φρονιμότερον δεν εγνώρισε παρά τούτον και εις τα πολεμικά και εις το να διοική στρατεύματα Ελληνικά της Επαναστάσεως. Ήτον αγχοίνους, επιχειρηματίας και δραστήριος, ανδρείος και ριψοκίνδυνος διά το οποίον και απέθανεν. Ιδού λοιπόν πώς συνέβει ο θάνατος του…ένθα πληγώνεται ο αοίδιμος Καραϊσκάκης περί την ήβην καιρίως επληγώθη.

Πηγή: Διονύσιος Σουρμελής, Ιστορία των Αθηνών κατά τον υπέρ ελευθερίας αγώνα. Αρχομένη από της επαναστάσεως μέχρι της αποκαταστάσεως των πραγμάτων, Εν Αιγίνη, Εκ της τυπογραφίας Ανδρέου Κορομηλά, 1834, σ. 210-211.

Την ακόλουθον ημέραν καταστρώνει τα άρθρα της συνθήκης ο Αρχηγός Φαβιέρ, και με γράμμα του ιδιαίτερον τα αποστέλει προς τον μεσολαβητή Δεριγνύ…Ιδού δε τα άρθρα της συνθήκης τα επικυρωθέντα και υπογεγραμμένα παρά του Κουταχή…

Πηγή: Διονύσιος Σουρμελής, Ιστορία των Αθηνών κατά τον υπέρ ελευθερίας αγώνα. Αρχομένη από της επαναστάσεως μέχρι της αποκαταστάσεως των πραγμάτων, Εν Αιγίνη, Εκ της τυπογραφίας Ανδρέου Κορομηλά, 1834, σ. 246-247.

Και ούτως υπεγράφη συνθήκη την 9 εν τω αυστριακώ προξενείω και κατά ρητήν αίτησιν των Τούρκων ενώπιον των προξένων, αλλ’ όχι και υπό την εγγύησίν των. Οι όροι δε της συνθήκης ήσαν η παράδοσις του φρουρίου και παντός όπλου δημοσίου ή ιδιαίτερου, η ασφάλεια της ζωής και της τιμής των Τούρκων, η άδεια να κατοικήσωσιν εν τη πόλει ή να διαβιβασθώσιν εις Ασίαν υπό ουδετέραν σημαίαν ανεξόδως, η μεταξύ αυτών και των Ελλήνων ισομοιρία παντός αργυρού, χρυσού και πολυτίμου είδους, η τελεία απόδοσης πάσης περιουσίας ελληνικής και η μεταβίβασις πάσης ακινήτου τουρκικής εις την κυριότητα της ελληνικής κυβερνήσεως.

Πηγή: Σπυρίδων Τρικούπης, Ιστορία της Ελληνικής Επαναστάσεως. Έκδοσις δευτέρα επιθεωρηθείσα και διορθωθείσα, τ. Β΄, Εν Λονδίνω, Εκ της εν τη αυλή του Ερυθρού Λέοντος τυπογραφίας Ταϋλόρου και Φραγκίσμου, αωξ΄-αωξβ΄ [1860-1862], σ. 234.

Ο δε Οδυσσεύς, αφ’ ού διέμεινε μέχρι τινός εν τω στρατοπέδω του Γκούρα ανενόχλητος, εστάλη εις το επί του Ελικώνος μοναστήριον του Δομπού, μετεκομίσθη εκείθεν εις την ακρόπολιν των Αθηνών, εφυλακίσθη εν τω εκεί πύργω, εβασανίσθη προς ανακάλυψιν της περιουσίας του, και την νύκτα της 4 ιουλίου επνίγη και ερρίφθη νεκρός άνωθεν του πύργου.

Πηγή: Σπυρίδων Τρικούπης, Ιστορία της Ελληνικής Επαναστάσεως. Έκδοσις δευτέρα επιθεωρηθείσα και διορθωθείσα, τ. Γ΄, Εν Λονδίνω, Εκ της εν τη αυλή του Ερυθρού Λέοντος τυπογραφίας Ταϋλόρου και Φραγκίσμου, αωξ΄-αωξβ΄ [1860-1862], σ. 229-230.

Εφάνησαν οι εχθροί εκ νέου έξω της πόλεως ερχόμενοι διά των Αμπελοκήπων• αλλά κανονιοβοληθέντες και εκ της ακροπόλεως και εκ των κανονοστασίων του κάτω τείχους ωπισθοδρόμησαν. Την δε υστεραίαν όλον το κατά το Καπανδρίτι στράτευμα κατέλαβε το μοναστήριον του Πετράκη, και τους κήπους των Πατησίων, των Σεπολίων και του Χασακή.

Πηγή: Σπυρίδων Τρικούπης, Ιστορία της Ελληνικής Επαναστάσεως. Έκδοσις δευτέρα επιθεωρηθείσα και διορθωθείσα, τ. Δ΄, Εν Λονδίνω, Εκ της εν τη αυλή του Ερυθρού Λέοντος τυπογραφίας Ταϋλόρου και Φραγκίσμου, αωξ΄-αωξβ΄ [1860-1862], σ. 58.

Η δε κυβέρνησις, μαθούσα ότι ο Γκούρας εκλείσθη εν τη ακροπόλει, εφρόντισε ν’ αντικαταστήση αλλόν αρχηγόν των κατά την Ανατολικήν Ελλάδα στρατοπέδων.

Πηγή: Σπυρίδων Τρικούπης, Ιστορία της Ελληνικής Επαναστάσεως. Έκδοσις δευτέρα επιθεωρηθείσα και διορθωθείσα, τ. Δ΄, Εν Λονδίνω, Εκ της εν τη αυλή του Ερυθρού Λέοντος τυπογραφίας Ταϋλόρου και Φραγκίσμου, αωξ΄-αωξβ΄ [1860-1862], σ. 60-61.

Την 30 σεπτεμβρίου διενυκτέρευεν ο Γκούρας έξω του παρατειχίσματος παρατηρών τα κινήματα των εχθρών, εμποδίζων την επικρατούσιν λειποταξίαν των στρατιωτών και ετουφέκιζεν εκ διαλειμμάτων τα πλησίον εχθρικά χαρακώματα. Τουφεκίσαντος δε προς το μεσονύκτιον, εχθρός τις οδηγηθείς υπό του εν τη εστία αναλάμψαντος πυρός, μη διαδοθέντος και εντός του σωλήνος, εσφαιροβόλησε τον Γκούραν εις τον μήλιγγα και τον έρριψε νεκρόν.

Πηγή: Σπυρίδων Τρικούπης, Ιστορία της Ελληνικής Επαναστάσεως. Έκδοσις δευτέρα επιθεωρηθείσα και διορθωθείσα, τ. Δ΄, Εν Λονδίνω, Εκ της εν τη αυλή του Ερυθρού Λέοντος τυπογραφίας Ταϋλόρου και Φραγκίσμου, αωξ΄-αωξβ΄ [1860-1862], σ. 73-74.

Ο Φαβιέρος ανεδέχθη το επικύνδυνον τούτο έργον, και επιστρέψας εις Μέθενα παρέλαβε 430 εκ των εκλεκτοτέρων στρατιώτων του, 60 πυροβολιστάς και 40 φιλέλληνας, όλους 530… την 28 υπό την οδηγίαν του αρχηγού των επί του πλοίου του Χατσή-Αλεξανδρή, κατευοδώθησαν την 1 δεκεμβρίου, νυκτός γενόμενης, εις τους τρεις Πύργους, άφησαν σχεδόν όλοι εν τω πλοίο τα σκέυη των, διότι σκοπόν είχαν, αφ’ ού φέρωσι τα πολεμοφόδια εις την ακρόπολιν, ν’ αναχωρήσωσιν, ενωτοφόρησεν έκαστος των αξιωματικών και των στρατιωτών ανεξαιρέτως τον σάκκον του, και προ του μεσονυκτίου εκίνησαν προς την ακρόπολιν.

Πηγή: Σπυρίδων Τρικούπης, Ιστορία της Ελληνικής Επαναστάσεως. Έκδοσις δευτέρα επιθεωρηθείσα και διορθωθείσα, τ. Δ΄, Εν Λονδίνω, Εκ της εν τη αυλή του Ερυθρού Λέοντος τυπογραφίας Ταϋλόρου και Φραγκίσμου, αωξ΄-αωξβ΄ [1860-1862], σ. 82-83.

Η πτώσις της ακροπόλεως επέφερε την πτώσιν όλων επί του Καραϊσκάκη ανεγερθέντων μερών της στερεάς Ελλάδος.

Πηγή: Σπυρίδων Τρικούπης, Ιστορία της Ελληνικής Επαναστάσεως. Έκδοσις δευτέρα επιθεωρηθείσα και διορθωθείσα, τ. Δ΄, Εν Λονδίνω, Εκ της εν τη αυλή του Ερυθρού Λέοντος τυπογραφίας Ταϋλόρου και Φραγκίσμου, αωξ΄-αωξβ΄ [1860-1862], σ. 160-161.

Και πάλιν μετά τινα καιρόν, ελθών εις Αθήνας ο Συνταγματάρχης Άγγλος Στανώπ, εδωρήσατο εις την κοινότητα των Αθηναίων τυπογραφίαν και εζήτησε ρητώς να διευθύνω εγώ την εφημερίδα, της οποίας και το πρόγραμμα και το γνωμικόν…έδωκεν ο ίδιος. Ανέλαβον λοιπόν την διεύθυνσιν της Εφημερίδος των Αθηνών και διετήρησα αυτήν επί έν και ήμισυ έτος περίπου.

Πηγή: Γεώργιος Ψύλλας, Απομνημονεύματα του βίου μου, Νικ. Κ. Λούρος (εισαγ.), Ελ. Γ. Πρεβελάκης (εισαγ. και σημ.), Ακαδημία Αθηνών, Αθήναι, 1974, σ. 109-110.